Strijkijzer schoonmaken en ontkalken – Zo houd je ‘m in topconditie

Een goed werkend strijkijzer maakt het strijken een stuk makkelijker. Maar als er kalk in zit of de zool is vies, kan het frustrerend worden. Witte spikkels op je kleding, rare geluiden, of een strijkzool die stroef over de stof glijdt. Het zijn allemaal signalen dat je strijkijzer toe is aan een schoonmaakbeurt.

In dit artikel lees je precies hoe je je strijkijzer kunt schoonmaken en ontkalken, wat je beter níet kunt doen en hoe je voorkomt dat het weer zo vies wordt.

In dit artikel:

Wanneer je moet ontkalken of schoonmaken
Hoe je kalk herkent op je kleding
Waarom azijn niet de beste keuze is
Hoe je je strijkijzer veilig schoonmaakt en ontkalkt
Wat je kunt doen om de strijkzool te beschermen

Strijkijzer ontkalken: wanneer is dat nodig?

Merk je dat er minder stoom uit je strijkijzer komt? Of zie je ineens vlekjes of poederachtige resten op je kleding? Dan is de kans groot dat er kalk in je strijkijzer zit.

Kalkresten herken je vaak aan kleine witte of grijze spikkels op je kleding, vooral op donkere stoffen. Soms lijkt het op een waasje of poeder dat je kunt wegvegen. Meestal gebeurt dit tijdens het stomen, als er kalkdeeltjes meekomen met de stoom.

Ook als je strijkijzer pruttelt, bruine druppels lekt of een beetje ruikt bij het verhitten, is dat een duidelijk signaal. Tijd om te ontkalken dus.

Hoe kun je je strijkijzer ontkalken?

Hoe je je strijkijzer moet ontkalken, hangt af van het type. De meeste moderne strijkijzers hebben een ontkalkingsfunctie of een speciaal schoonmaakprogramma. Soms kun je ook het waterreservoir leegmaken en doorspoelen met schoon water.

Gebruik altijd de handleiding van je strijkijzer als die er nog is. Vaak kun je die ook terugvinden op de website van de fabrikant.

Wat je in elk geval nooit moet vergeten: goed naspoelen. Laat na het ontkalken nog een paar keer schoon water verdampen via de stoomfunctie, zodat er geen resten achterblijven.

Veelgebruikte methodes om je strijkijzer te ontkalken

1. Alleen met water (bij een zelfreinigende functie)
Veel moderne stoomstrijkijzers hebben een ‘self clean’-functie. Vul het reservoir met schoon water, zet het strijkijzer op de hoogste stand en druk op de reinigingsknop. Houd het strijkijzer boven een gootsteen of afwasteil, want er komt water met kalkresten uit. Herhaal dit eventueel nog een keer met vers water.

2. Ontkalken met citroenzuur
Meng één eetlepel citroenzuur met een halve liter warm water. Gebruik gewoon warm water uit de kraan, liefst zo’n 50 tot 60 graden. Dat is warm genoeg om het citroenzuur goed op te lossen. Let op: gebruik geen kokend water, want dat is niet geschikt voor het reservoir van een strijkijzer.

Zelf gebruik ik citroenzuur ook weleens in de waterkoker. Dan vul ik de kan met koud water, voeg een eetlepel citroenzuur toe en breng het aan de kook. Maar bij een strijkijzer werkt dat anders: hier is warm water voldoende en veiliger.

Giet het mengsel in het reservoir, zet het strijkijzer aan en stoom het boven een gootsteen een paar keer goed door. Laat het daarna afkoelen, leeg het reservoir en spoel goed na met schoon water. Stoom nog een laatste keer door met alleen water om eventuele restjes weg te halen.

3. Een speciaal ontkalkingsmiddel gebruiken
Er zijn verschillende ontkalkers verkrijgbaar die veilig zijn voor strijkijzers. Volg altijd de gebruiksaanwijzing op de verpakking. Let goed op dat je na afloop voldoende naspoelt, zodat er geen resten achterblijven in de leidingen.

Mag je azijn gebruiken voor het ontkalken van een strijkijzer?

Veel mensen gebruiken azijn om het strijkijzer te ontkalken. Het is goedkoop en het lijkt handig. Toch is het niet zonder risico.

Keukenazijn bevat zo’n 5% azijnzuur. Schoonmaakazijn is vaak veel sterker, met 8 tot soms wel 15%. Juist dat maakt schoonmaakazijn ongeschikt. Het tast rubberen onderdelen aan, kan metalen binnenwerk aantasten en laat soms bij verhitting nare dampen los.

Keukenazijn is iets milder, maar ook die kan op termijn schade veroorzaken. Zeker als je het verwarmt of regelmatig gebruikt.

Als je toch een keer azijn wilt gebruiken, kies dan alleen keukenazijn, verdun het goed en gebruik het zo min mogelijk. Schoonmaakazijn kun je echt beter vermijden.

Waarom citroenzuur een beter alternatief is

Citroenzuur is een veilige én effectieve manier om kalk op te lossen. Het reageert met kalkaanslag en maakt het oplosbaar, zodat je het makkelijk kunt wegspoelen. Het is zachter voor het binnenwerk van je strijkijzer dan azijn en het ruikt bovendien een stuk prettiger.

Gebruik ongeveer een eetlepel citroenzuur op een halve liter warm water. Door warm water te gebruiken (geen kokend water), lost het poeder beter op en voorkom je dat er kristallen achterblijven in het reservoir of de leidingen. Je strijkijzer blijft daardoor in betere conditie.

Wil je liever geen gedoe? In mijn webshop vind je citroenzuur van goede kwaliteit, speciaal geschikt voor huishoudelijk gebruik.

→ Bekijk citroenzuur in de webshop

Strijkzool schoonmaken

Een vieze strijkzool herken je aan strepen op je kleding of een zool die stroef aanvoelt tijdens het strijken. Dit kan gebeuren als je per ongeluk over een printje strijkt of als je stijfsel gebruikt dat achterblijft op de zool.

Laat het strijkijzer goed afkoelen voor je begint. Maak de zool schoon met een vochtige doek en een beetje baking soda. Je kunt ook een speciaal schoonmaakmiddel gebruiken dat bedoeld is voor strijkzolen. Gebruik liever geen schuursponsje, want dat kan krassen veroorzaken.

Test altijd even op een klein stukje of het middel geen doffe plekken achterlaat. En als je met stoom werkt, kijk dan ook even of de gaatjes in de zool schoon zijn.

Strijkzool beschermen en onderhouden

Voorkomen is beter dan genezen. Strijk daarom niet over ritsen, knopen of andere harde onderdelen. Daarmee kun je de zool beschadigen of kromtrekken. Gebruik ook altijd een hittebestendige onderlegger of het standaardje achter op je strijkplank om het strijkijzer veilig weg te zetten.

Strijk je vaak met stijfsel of op hoge temperaturen? Dan is het slim om de zool regelmatig even na te kijken en schoon te maken. Dat voorkomt dat er een bruine waas op komt die je kleding kan aantasten.

Laat je strijkijzer niet verslonzen. Met een paar simpele handelingen blijft hij schoon, fris en klaar voor gebruik. Zo voorkom je vlekken, frustraties én slijtage.